De stoere dokter en de perfecte verpleegkundige

Gerdien Keizer, verpleegkundige specialistische zorg in Alkmaar, vanuit haar persoonlijke ervaringen over kwetsbaarheid en perfectionisme in het ziekenhuis.

 

Nog niet zo lang geleden zat een arts-assistent even bij ons en het gesprek kwam op ‘de sappige verhalen in het ziekenhuis’. Of ook wel ‘gerotzooi in de bezemkast’.  Lichtelijk teleurgesteld kwamen we erachter dat de spannendste verhalen die we te vertellen hadden dateerden van jaren geleden. Het is een saaie boel momenteel.

De kracht van kwetsbaarheid

Het is een interessante vraag waarom mensen zo gek zijn op ‘sappige verhalen’. Denk eens terug aan je middelbareschooltijd. Welke docent herinner je je nog positief? En waarom? Docenten die mooi konden vertellen zorgden ervoor dat ik levendige voorbeelden voor mij zag. Docenten waar ik een hekel aan had somden droog de stof op.

 

Dit zie ik tegenwoordig trouwens ook veel bij presentaties en in webinars. Je hebt artsen, verpleegkundigen en specialisten die een levendig verhaal vertellen waardoor je aan je beeldscherm gekluisterd zit. En je hebt presentaties waarbij je ondertussen allerlei ander werk doet en de presentatie als achtergrondgeluid gebruikt. Wat maakt dat verschil? Ik denk dat de mensen die zichzelf laten zien en eigen verhalen vertellen de levendige sprekers zijn. Dat komt door een zekere kwetsbaarheid.

 

Kwetsbaarheid & perfectionisme

Kwetsbaarheid en perfectionisme zijn twee woorden die bij stoere dokters en perfecte verpleegkundigen de nekharen overeind laten komen. Je hebt het gevoel dat je geen fouten mag maken, sterk moet zijn, geen onzekerheid kunt tonen en dat iedereen op je moet kunnen rekenen.  ‘En terecht’ denk je wellicht, want het gaat tenslotte over mensenlevens. Toch is gebleken dat voor de lange duur perfectionisme en geen kwetsbaarheid (durven) tonen problemen oplevert. Symptomen die leiden naar perfectionisme zien we dan ook bij (bijna) alle mensen die een burn-out of depressie doorleven.

 

Loslaten van perfectionisme en tonen van kwetsbaarheid

Kwetsbaarheid is iets wat ik bij anderen alleen naar boven zie komen in een gesprek met een collega tijdens een nachtdienst. Of tijdens een goed pauzegesprek. Dan komen de verhalen over de kleine foutjes, over de onzekerheden en de worsteling thuis met de kinderen naar boven. Na deze momenten gaat de deur weer dicht en staan we in onze perfectie weer klaar voor onze patiënten.

 

Wat ik vele zorgverleners hoor vertellen is hoeveel energie ze kwijtraken en hoe moe ze thuiskomen. Zelf merk ik precies als ik een ‘perfectionistische’ dag heb gehad of wanneer ik een ‘dag van loslaten’ heb gehad. De eerste heeft als consequentie dat ik met een te vol hoofd en gevoel van tekort gekomen zijn naar huis kom en de aandacht die de kinderen dan opeisen niet kan verdragen (laat me met rust). Heb ik een loslaat-dag, dan geniet ik onderweg naar huis van het mooie weer, de bloemen, zelfs van de regen. Als ik thuiskom kan ik rustig aandacht geven aan de dag van de kinderen.

 

Ik ben er van overtuigd dat als we vaker de deur open zetten en het hebben over onze onzekerheden en kleine foutjes, we vaker kunnen genieten van ‘loslaat-dagen’. Maar dit moeten we wel samen doen. Doe je mee?

HSP en overprikkeld?

Je loopt rond, misschien door de stad, misschien ben je thuis of op je werk. Mensen zijn om je heen. Geluid van apparatuur, muziek bij de buren of uit een winkel, geroezemoes wat je net niet kunt verstaan. Er gebeuren dingen om je heen waar je geen zeggenschap, regie of controle over hebt.

En je voelt de spanning toenemen. Het gaat je gedachten beheersen. Je kunt je slechter concentreren. Het is hartslag verhogend. Je hoofd voelt vol.
Maar je hebt geen controle over deze omgeving.

Stop

Hoe fijn zou het kunnen zijn als je dit even ‘stop’ kunt zetten. Tegen iedereen kunt roepen ‘hou nou eens op!’. Zet de apparatuur uit.
Wenselijk, maar niet (altijd) reëel. Ik weet het.

Vaak drukken prikkels op een inwendige knop die een link maakt naar gedachten die een stress reactie tot gevolg hebben. Dit gebeurt onderbewust. En als HSP weten we dat prikkels intenser binnen komen, langer nodig hebben om verwerkt te worden en dieper verwerkt worden.

Soms is het idee van prikkels die zouden kunnen ontstaan al genoeg om stress reacties te laten ontstaan. Een angst voor de (over)prikkeling.
Zelf had ik dit gisteravond hier op de camping. Op ons veldje kwam in het laatste huisje wat nog niet bezet was, een groepje jongeren aan. Direct leg ik de link met geluidsoverlast, omdat ik daar heel sterk met stress op reageer.
De geluidsoverlast gebeurde ook. Muziek en gelach en te luid gepraat. Natuurlijk snap ik het, ben ook jong geweest, maar toch stoorde het mij enorm. Ik voel het onder mijn huid en ontspanning lukt niet. Zoals dat in het verleden ook spanning op leverde.

Verbinding met het moment

Totdat ik in het hier en nu blijf. Me kan verbinden met het moment waarin ik nu ben. Ik zat in mijn bed met doorzak matras, lekker warm. Het geleende boek van de bib aan het lezen. ‘Shinrin-yoku’ van Miralles/García. Een boek over de positieve invloed natuur, bos, groen op onze mentale gesteldheid. En hoe dit invloed heeft op onder onderhuidse spanning.

En ik bleef in het hier en nu en bedacht dat we morgen door het bos op de Veluwe gaan wandelen. Ik hoorde het geluid van de buren niet meer besefte ik later. Ik verbond met het moment waar ik in was. En daarmee sloot ik de ongewenste prikkels buiten.

Het resultaat was dat ik heerlijk in slaap kon vallen met de gedachte aan de komende wandeling in het bos.
Vanmorgen om 9u werd ik wakker. Pas om 12u ging bij de buren de deur open en kwamen er 3 jonge dames met verwarde haren tevoorschijn. Het heren bezoek van gisteravond was weg? We konden er wel om lachen….

Hoe wapen jij je tegen overprikkeling?

Wil je hier meer over lezen?

Download hier het gratis E-boek: HSP in de Jungle (van prikkels). En lees tips hoe overprikkeling de baas te blijven.

Een tollend hoofd? 6 tips voor rust in het hoofd.

HSP? Een waardevol schema voor balans en persoonlijke groei.

Ben jij ondernemer en hoogsenstitief?

 

Ben jij net als ik professioneel zorgverlener en heb je last van een vol, gestrest hoofd tijdens je werk en vooral wanneer je naar huis gaat?
Heb je moeite met het loslaten van je zorg?
Altijd bang dat je nog wat vergeten bent?
Vind je snelle veranderingen lastig?
Misschien voel je je zelfs leeggelopen na het werk?

Merk je dat je onrustig wordt van beroepsprofielen, nieuwe systemen voor elektronische patiënten dossiers, nieuwe apparatuur en de veranderde rol als verpleegkundige of arts?

Overprikkeling:

Voor mij waren al deze zaken heel herkenbaar. Alle prikkels die je tijdens je werk op je af krijgt. Veel geluid en licht dat continue op je afkomt. Piepjes van bewakingsapparatuur, rinkelende telefoon, de piep van de patiënten bel, het licht van de apparatuur, ‘s nachts juist weinig licht omdat je de slapende patiënt natuurlijk niet wilt storen. Vragen van collega’s. Je bent de hele dag aan het aanpassen en schakelen.

Het resultaat is dat je hoofd ‘vol’ voelt. Je bent super moe, je voelt je leeg en op.

Herken jij dit? Grote kans dat je hoogsensitief bent.

Hoogsensitiviteit betekent dat je de prikkels om je heen sneller oppikt. High Sensitive Person, of HSP wordt het genoemd. Deze mensen merken snel verandering in licht en geluid. Ze pikken stemmingen op. Als ze de patiëntenzaal of -kamer op komen, merken ze gelijk welke sfeer er hangt. Is dit een positieve sfeer of een negatieve sfeer. Misschien herken je het verschil wel wat je bemerkt wanneer je verschillende patiëntenkamers binnenkomt. Een HSP past zich razendsnel aan (dit gebeurd vaak onderbewust) en gaan aan het werk.

Je onderbewustzijn is je opslagstation, je archiefkast, je harde schijf. Deze slaat emoties op. De emotie die op dat moment het meest aanwezig is. En het maakt voor je onderbewustzijn niet uit of dit negatieve emoties zijn of positieve.

Bewust zijn van prikkels.

Het is dus voor te stellen wanneer dit veel negatieve emoties zijn, door bijvoorbeeld de vele prikkels die op je afkomen zoals vragen van patiënten, infuus wat piept, licht dat staat te knipperen, een patiëntenbel van de kamer ernaast, dat dit een irritatie of stress-gevoel oproept.
Een hoogsensitief persoon is zich naar op dat moment niet van bewust. Die komt om te werken en gaat dus ook aan het werk.

Zelf merkte ik dat het goed ging tijdens de hele dienst. Ik had de patiëntjes (in mijn geval kinderen) verzorgd, dossiers bijgewerkt, ouders te woord gestaan, op alle piepjes en belletjes gereageerd, vragen van collega’s beantwoord, opdrachten van artsen uitgevoerd en nu was de dienst ten einde. En er viel een zwaarte op me. Als een soort baksteen die op mijn hoofd gelegd werd. En ook op de weg naar huis bleef de dag door me heen malen. En wat is het toch vreemd dat een mens de neiging heeft om vooral te herhalen wat hij of zij niet goed gedaan heeft op zo’n dag. In plaats van te bedenken wat er allemaal wel goed ging.

Gevolg was dat na jaren werk als kinderverpleegkundige ik het ineens ‘niet meer kon’. Althans dat was mijn perceptie. Ik twijfelde of dit wel mijn vak was en waarom ik er ooit aan begonnen was.
Ik wist dat ik hoogsensitief was. Maar had niet door dat dat ook op je werk geldt….
Thuis kwam dan de grootste klap. Ik had geen energie meer. Voelde me leeggezogen. Ik merkte dat ik allerlei kwaaltjes ging ontwikkelen en wilde het liefst op een stoel voor me uit staren. Met twee kleine kinderen kon ik dat wel vergeten dus uitrusten en opladen zat er niet in.

Onderschatting.

De jaren van overprikkeling gingen hun tol eisen.
Eén op de vijf mensen is hoogsensitief. Het is mijn veronderstelling dat binnen de zorg dit percentage wel eens hoger kan liggen omdat hoogsensitieve mensen een voorkeur lijken te hebben voor het werken in zorgverlenende beroepen. Werken voor en met mensen.

Helaas hoor en zie ik vele van deze verhalen om mij heen. Mensen die met hart en ziel in de zorg werken als verpleegkundige, arts (-assistent), wijkverpleegkundige en in de knoop komen door de overprikkeling die zijn tol eist. En waar mensen zich niet van bewust zijn dat dat het probleem is.

Het gevolg is ziek-meldingen wanneer het al tot overspannenheid of erger, Burn-out leidt. Of ziek-meldingen waarbij allerlei (lichamelijke) klachten aanwezig zijn die komen uit overbelasting.
‘Wij’, zorg-verleners, onderschatten de impact van ons eigen vak nogal eens.

Wat had ik dan echt nodig?

Rust:

Vooral rust. Rust in het hoofd. Overzicht. Vertrouwen dat ik echt niks vergat. Vertrouwen dat de kennis die allemaal in mijn hoofd zit, ook beschikbaar blijft.

Gisterochtend was het tweede kerstdag. Ik liep om 9 uur op het strand bij Bergen aan Zee. De kinderen zijn uit logeren, dus ik heb even de tijd voor mijzelf.
Het was grijs weer en het miezerde een beetje. En zeker zo ‘s morgens vroeg terwijl het net licht werd, had het een mysterieuze sfeer. De wind door je haren en een grijze zee, grijze lucht waardoor je het verschil tussen de zee en de lucht eigenlijk alleen zag door de witte koppen van de golven.
Wind door je haren, een leeg hoofd.

Dit is het gevoel wat ik de laatste twee jaar heb wanneer ik werk. De prikkels die ik op mijn werk tegenkom heb ik omgebogen van onderbewuste irritaties naar ‘situaties die ook weer over gaan’.

2 werkbare tips om de irriterende prikkels om te zetten:

Deze tips vergen oefening. Train jezelf in het omzetten van de prikkels. Elke dag. Het heeft even tijd nodig maar het is makkelijk in te passen in je dagelijkse gewoonten.

Tip 1: Plak mentaal een ander kaartje op de prikkel.

Benoem de prikkel voor jezelf. Zoals: ‘ik hoor een geluid en dat gaat weer voorbij’. Dit geeft al rust. Met het benoemen haal je al zoveel irritatie weg. Wanneer je het benoemd, hoeft je onderbewustzijn er niets meer mee. Je haalt de emotie weg. Wees je bewust waar je nu echt last van hebt.

Tip 2: Label gebeurtenissen als ‘een situatie’.

Mogelijk herken je dit. Twee collega’s hebben een discussie. Staan elkaar te overtuigen van hun eigen mening. Jij neemt geen deel aan de discussie, maar je vangt het wel op. En vervolgens ben jij met deze discussie bezig in je hoofd. Dit komt ook vaak voor bij verjaardagen. Je vangt iets op vanuit een gesprek naast je en het blijft in jouw hoofd rondspoken of je maakt in je hoofd ineens deel uit van dit gesprek. Doodvermoeiend en energie vretend.
Heel belangrijk om op zo’n moment het als een ‘situatie’ te labelen. Je hoeft er dan niets meer mee.

Ook acties die je achteraf anders had willen doen en waarmee je rondloopt. Het is een ‘situatie’. Niets meer dan dat.

Samenvatting:

20% van de mensen is hoogsensitief en naar mijn mening zou dit percentage onder zorgverleners wel eens hoger kunnen liggen.
Om energieverlies en stress met als gevolg klachten die passen bij overspannenheid, burn-out of lichamelijke klachten, te voorkomen is het noodzakelijk van jezelf te weten of je HSP bent en daar naar te handelen.

Als HSP heb je een gave, je bent meer opmerkzaam, je kunt meer op je intuïtie vertrouwen, je hebt meer empathie. Maar de grote valkuil bij HSP’ers is de overprikkeling.
Wil je meer over HSP lezen of wil je de test doen om te kijken of je kenmerken van HSP hebt?

KLIK HIER: https://www.stromingengroei.nl/hooggevoeligheid/  

Soms vraagt het meer dan deze twee tips. HSP’ers kunnen hulp nodig hebben bij het reguleren van prikkels, het omzetten van stress naar rust.

In mijn praktijk help ik mensen bij het omzetten van stress, blokkerende overtuigingen en programmeringen naar rust, zelfvertrouwen en bewust eigen keuzes maken.
Met als resultaat een positief zelfbeeld die krachtig staat en aantrekt wat jij nodig hebt.

Wil je graag reageren op dit blog, of heb je vragen aan mij. Dat kan hier onderaan dit bericht of neem contact op:

KLIK HIER: https://www.stromingengroei.nl/contact-kennismaking-persoonlijke-ontwikkeling-stroming-en-groei-gerdien-keizer/